Φασκόμηλο-Salvia officinalis

Θάμνος πολυετής, αγγειόσπερμο, δικοτυλήδονο, της οικογένειας των χειλανθών γνωστό σαν αλιφασκιά ή σάλβια. Ένα από τα πιο γνωστά Ελληνικά βότανα με έντονη και χαρακτηριστική μυρωδιά θεωρείται αποχρεμπτικό, αντιυδρωτικό, εμμηναγωγό, αντιπυρετικό, τονωτικό, αντιδιαρροϊκό, αντιβηχικό, χωνευτικό, καρδιοτονωτικό, βοηθητικό σε φαρυγγίτιδες και ουλίτιδες.

Δεν επιτρέπεται η χρήση από εγκύους και κυρίως από θηλάζουσες μητέρες. Παραδοσιακά το χρησιμοποιούσαν για να “κόψουν” το γάλα στις μητέρες.

Τρόπος χρήσης: αφέψημα για πονόλαιμο ή διάρροια, 1 κουταλάκι αποξηραμένο φασκόμηλο με χυμό λεμόνι 2-3 φορές ημερησίως.

Α.Χ.

Θάμνος, πολυετής, αγγειόσπερμο, δικοτυλήδονο, της οικογένειας των χειλανθών, αυτοφύεται αλλά και καλλιεργείται σε όλη την Ελλάδα. Από τα πιο γνωστά βότανα, από την Αρχαιότητα μέχρι σήμερα, όχι μόνο για τη χρήση του στη μαγειρική αλλά και για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Χρησιμοποιείται σαν αντιρευματικό, αντιδιαρροϊκό, αντιφλεγμονώδες, τοπικό αντιβιοτικό (με χαρακτηριστική χρήση στις νέες τρύπες των αυτιών όπου τοποθετούσαν ένα ξυλάκι από ρίγανη μέχρι να σταματήσει να έχει πληγή),αντιυπερτασικό, αποχρεμπτικό,τονωτικό, αντισηπτικό.

Προσοχή στη χρήση από εγκύους και σε υποτασικούς.

Τρόπος χρήσης: αφέψημα για τυμπανισμό 1/2 κουταλάκι αποξηραμένη ρίγανη με 1 κουταλάκι δυόσμο, 1-2 φορές ημερησίως.

Α.Χ.

Θάμνος, αγγειόσπερμο, δικοτυλήδονο της οικογένειας των μαλαχοειδών, γνωστό στην Ελλάδα από το 2000 π.Χ.. Αυτοφύεται σε όλη την Ελλάδα και χρησιμοποιείται στη μαγειρική (τσιγαριαστά άγρια χόρτα) αλλά και σαν θεραπευτικό αφέψημα. Μαλακτικό, βλενολυτικό θεωρείται ιδανικό για ήπιες ασθένειες του αναπνευστικού, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου και στομαχικό έλκος.

Χρειάζεται προσοχή στη σύγχρονη λήψη με αντιδιαβητικά ή φάρμακα με λίθιο.

Τρόπος χρήσης: αφέψημα σαν αποχρεμπτικό, 1 κουταλάκι αποξηραμένα άνθη μολόχας 2-3 φορές ημερησίως.

 Α.Χ.

Koντός (μέχρι 30 cm), μυρωδάτος, πολυετής θάμνος, αγγειόσπερμο, δικοτυλήδονο, της οικογένειας των χειλανθών. Γνωστό από την Αρχαιότητα, για τη χρήση του σαν ένα από τα πρώτα θυμιάματα κυρίως όμως σαν αντιμικροβιακό, αντιβακτηριδιακό, αντισηπτικό αλλά και αποχρεμπτικό, χωνευτικό, σπασμολυτικό, αντιφυσητικό αποσμητικό και τονωτικό. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες οφείλονται στη θυμόλη και την καρβακρόλη. βασικά συστατικά του αιθέριου ελαίου του.

Προσοχή: δεν ενδείκνυται η χρήση του από εγκύους και η πολυήμερη εσωτερική χρήση.

Τρόπος χρήσης: σαν αφέψημα για απόχρεμψη, δυσπεψία, φούσκωμα, τόνωση  ή σαν κομπρέσα για την αντιμετώπιση της ψωρίασης και της ακμής, 1 κουταλιά αποξηραμένο θυμάρι ή 2 κουταλιές φρέσκο 1-2 φορές ημερησίως.

Α.Χ.

Θάμνος πολυετής και αειθαλής, αγγειόσπερμο, δικοτυλήδονο, ανήκει στην οικογένεια των χειλανθών και στο γένος των ροσμαρίνων. Το δενδρολίβανο είναι γνωστό από την Αρχαιότητα για τη χρήση του σε θρησκευτικές και άλλες τελετουργίες. Πλούσιο σε αντιοξειδωτικά, θεωρείται αντισηπτικό, στυπτικό, χωνευτικό, αντιρευματικό, αντιδιαβητικό, εμμηναγωγό, σπασμολυτικό, τονωτικό, αποχρεμπτικό. Χρησιμοποιείται στη μαγειρική, ζαχαροπλαστική, αρωματοποιία, φαρμακευτική.

Τρόπος χρήσης: σαν αφέψημα για κρυολογήματα, 1/2 κουταλιά αποξηραμένο δενδρολίβανο μαζί με μαντζουράνα και μέλι 1-2 φορές την ημέρα

Προσοχή στους υπερτασικούς, το δενδρολίβανο ανεβάζει την πίεση.

Α.Χ.

Τονωτικό, αντιφλεγμονώδες, αποχρεμπτικό, πιπεράτο, δυνατό και μυρωδάτο τσάι για τις κρύες μέρες και το κρυολόγημα.

Υλικά για 2 φλυτζάνια

• 2 κουταλιές χυμό τζίντζερ
• 2 φακελάκια μαύρο τσάι
• 1 ξύλο κανέλας
• 1 κουταλιά μέλι

Παρασκευή

Τρίβουμε τζίντζερ (αν δεν υπάρχει αποχυμωτής) στην ψιλή πλευρά του τρίφτη και παίρνουμε 2 κουταλιές χυμό.

Βάζουμε όλα τα υλικά σε τσαγιέρα και προσέτουμε βραστό νερό. Αφήνουμε το τσάι για 10′ και σερβίρουμε.

Α.Χ.

Thymus Vulgaris η επιστημονική ονομασία του πιο διαδεδομένου είδους θυμαριού στην Ελλάδα.

Θάμνος, με ύψος μέχρι 30 cm, αυτοφυής αλλά και καλλιεργήσιμος, πολυετής, μυρωδάτος και πανέμορφος όταν είναι ανθισμένος.

Γνωστό από την αρχαιότητα για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες,σήμερα χρησιμοποιείται στην Φαρμακευτική, Κοσμετολογία, Αρωματοποιία, βιομηχανία τροφίμων, Μελισσοκομία, Μαγειρική αλλά και στα σπιτικά γιατροσόφια.

Στην Ελλάδα υπάρχουν 31 είδη ενώ σ’ όλο τον κόσμο έχουν βρεθεί 350 είδη θυμαριού. Φύεται κυρίως στην Ευρώπη και την Ασία αλλά καλλιεργείται και στην Αμερική. Η Ελλάδα λόγω του κλίματος και της γεωγραφικής της θέσης ευνοεί ιδιαίτερα την  καλλιέργειά του. Το θυμάρι το βρίσκουμε σε βραχώδη σημεία κοντά ή μακρυά από τη θάλασσα. Λέγεται ότι το θυμάρι που βρίσκεται κοντά στη θάλασσα, είναι ακόμα πιο δυνατό και μυρωδάτο.

Αρχίζει να βγάζει φύλλα από το Μάρτιο και ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο. Χρησιμοποιούμε για ότι χρήση το θέλουμε τα άνθη αλλά και τα φύλλα. Καλό είναι όταν το βρίσκουμε να μαζεύουμε το δικό μας θυμάρι. Το αποξηραίνουμε σε σκιερό σημείο και τρίβοντας τα κλαδιά του παίρνουμε αυτό που χρειαζόμαστε. Πρέπει να προσέχουμε να μη ξεριζώνουμε το φυτό αλλά να κόβουμε προσεκτικά τα κλαδιά, ώστε να μπορεί να ανθίζει ξανά.

Ο Διοσκουρίδης θεωρείται ο πρώτος που αναφέρθηκε στις ευεργετικές του ιδιότητες. Η χρήση του ήταν φαρμακευτική και λέγεται ότι οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν και στις τελετουργίες τους. Βρέθηκε επίσης σε Αρχαιολογικά ευρήματα της Αιγύπτου όπου εκτός από αρωματικό, ήταν και ένα από τα υλικά για τη μουμιοποίηση των νεκρών τους.

Από τα πιο σπουδαία  συστατικά που του δίνουν τις πλούσιες φαρμακευτικές του ιδιότητες είναι η θυμόλη και η καρβακόλη. Αντιμικροβιακό, αντιμηκυτιακό, αντισηπτικό,τονωτικό του νευρικού συστήματος, αναλγητικό στους πόνους της περιόδου αλλά και στα εντερικά προβλήματα, αποχρεμπτικό, ενισχυτικό του ανοσοποιητικού συστήματος αλλά κατά τους παλαιότερους προληπτικό ακόμα και για τη φυματίωση.

Με το θυμάρι μπορούμε να παρασκευάσουμε:

α’ Εκχύλισμα ή έκχυμα: Βράζουμε για 1 λεπτό μια κουταλιά θυμάρι σε 2 φλυτζάνια νερό και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10 λεπτά ακόμα ή για έκχυμα, αφήνουμε για πολλές ώρες σε κρύο νερό. Καλό είναι να φτιάχνουμε καινούργιο όποτε το χρειαζόμαστε και να μην το αφήνουμε για πολύ ώρα ώστε να μην οξειδώνεται.Το χρησιμοποιούμε σε:

• λοιμώξεις του αναπνευστικού
• βρογχίτιδες
• διάρροια
• σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
• κολπικές πλύσεις για κωλοβακτηρίδια(1/2 κουταλάκι θυμάρι, με 1/2  κουταλάκι χαμομήλι, σε 1/2 l νερό. 1 φορά ημερησίως  για 3 ημέρες)
• βοηθητικά στη θεραπεία των εκκολπωμάτων 
• δυσμηνόρροια και πόνους της περιόδου
• αίσθηση τυμπανισμού
• τόνωση του ανοσοποιητικού
• ελαφρύ αγχωλυτικό 

β’ βάμμα θυμαριού: Αφήνουμε 100 γρ. θυμαριού σε 1 κιλό οινόπνευμα για 10 ημέρες, σουρώνουμε και αποθηκεύουμε στο ψυγείο, σε ερμειτικά κλεισμένο μπουκάλι, για 3 μήνες. Το χρησιμοποιούμε:

• για επάλειψη σε πόνους μυών
• ανακούφιση σε πόνους οστεοαρθρίτιδας
• πόνους ρευματοειδούς αρθρίτιδας
• για να απομακρύνουμε τις ψείρες του κεφαλιού(λέγεται ότι το χρησιμοποιούσε ο Μέγας Αλέξανδρος)

γ’ αιθέριο έλαιο,το χρησιμοποιούμε:

• σε εκζέματα (10 σταγόνες σε 100 ml νερό)
• ανακούφιση από πόνους αρθρίτιδας (10 σταγόνες σε 100 ml αμυγδαλέλαιο ή καλό φυτικό λάδι)
• εντομοαπωθητικό ( 2 σταγόνες μαζί με νερό στην ειδική συσκευή που αρωματίζουμε το χώρο)
• για τις ψείρες του κεφαλιού
• σε μολυσμένες πληγές
• σε δαγκώματα εντόμων (λέγεται ότι οι Αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν στα δαγκώματα των φιδιών)

δ’ σιρόπι: σε 3 ποτήρια αφέψημα προσθέτουμε 250 gr μέλι και 250 gr ζάχαρη, το βράζουμε μέχρι να γίνει σιρόπι και το χρησιμοποιούμε για 10 ημέρες)

• βρογχίτιδες 
• βήχας
• απόχρεμψη

Στα χωριά χρησιμοποιούσαν τα κλαδιά του θυμαριού για να κλείνουν τις στάμνες απ’ όπου έπιναν νερό μια και όπως είπαμε έχει εντομοαπωθητικές ιδιότητες.

Στην κουζίνα επίσης είναι αμέτρητες οι συνταγές στις οποίες το θυμάρι δίνει το υπέροχο άρωμά του.

Α.Χ.

Μπορείτε να δείτε συνταγές:

Καλοκαιρινά Λαχανικά στο Φούρνο

Οι μαρινάδες στην κουζίνα.

Φρέσκα σπιτικά ζυμαρικά με βότανα και μυρωδικά.

Aλάτι με βότανα και σπόρους.