Ελληνικό παραδοσιακό χορτοφαγικό φαγητό.
Γιαλαντζί – yalanci , τούρκικη λέξη που σημαίνει ψεύτικο.
Είναι ντολμάδες χωρίς κιμά γι αυτό λέγονται και γιαλαντζί, ψευτοντολμάδες δηλαδή.
Λέγονται και γιαπράκια ή σαρμάδες
Σερβίρονται σαν ορεκτικό αλλά και σαν κυρίως γεύμα αν τους εμπλουτίσουμε με μια αραιή και ελαφριά σάλτσα μπεσαμέλ με ζωμό λαχανικών για τους χορτοφάγους ή με σάλτσα αυγολέμονο ή γιαούρτι για τους γαλακτοχορτοφάγους.
Υλικά
- 60 ζεματισμένα αμπελόφυλλα
- 1 φλυτζάνι τσαγιού ρύζι καρολίνα καλά ξεπλυμένο
- 1 μέτριο ψιλοκομμένο ξερό κρεμμύδι
- 2-3 ψιλοκομμένα φρέσκα κρεμμυδάκια
- 1/2 ματσάκι μαϊντανό ψιλοκομμένο
- 1/2 ματσάκι άνηθο ψιλοκομμένο
- 5-6 κλαδάκια φρέσκο δυόσμο
- 1 φλυτζάνι τσαγιού ελαιόλαδο
- 2 ζουμερά λεμόνια
- το ξύσμα 1 λεμονιού
- αλατοπίπερο
- 1 1/2 κούπα χλιαρό νερό
Παρασκευή
- Εάν τα αμπελόφυλλα είναι φρέσκα χρειάζεται να τα ζεματίσουμε.Αφού τα πλύνουμε καλά ένα-ένα , τα ρίχνουμε 10-10 μέσα σε βραστό νερό και τ’ αφήνουμε για πολύ λίγο , μέχρι να μαραθούν καλά.Τα βάζουμε προσέχοντας να μην τα στραπατσάρουμε μέσα σε μπωλ με κρύο νερό να κρυώσουν και κατόπιν τα σουρώνουμε μέχρι να στεγνώσουν.
- Ψιλοκόβουμε όλα τα μυρωδικά και τα κρεμμύδια .
- Πλένουμε πολύ καλά το ρύζι και ανακατεύουμε όλα τα υλικά προσθέτοντας και το μισό λάδι.
- Βάζουμε σε κάθε αμπελόφυλλο 1 κουταλιά του γλυκού περίπου γέμιση και τα τυλίγουμε με τον εξής τρόπο: Ακουμπάμε τη γέμιση στη βάση του φύλλου , στη μεριά δηλ. που είναι ο μίσχος του και διπλώνουμε -ελαφρά και χωρίς να πιέζουμε και να σφίγγουμε το ντολμαδάκι- από αριστερά και από δεξιά. Καθώς συγκρατούμε το φύλλο διπλωμένο ρολλάρουμε και τυλίγουμε.
- Ρίχνουμε στη κατσαρόλα 2-3 κουτ. της σούπας λάδι και στρώνουμε όποια φύλλα είναι σπασμένα ή πολύ μικρά.
- Στρώνουμε σε ρηχή κατσαρόλα κοντά- κοντά τα ντολμαδάκια , ξεκινάμε τη δεύτερη στρώση από το κέντρο και προχωράμε περικεντρικά.
- Ρίχνουμε το νερό και το υπόλοιπο λάδι.
- Σκεπάζουμε τους ντολμάδες με βαθύ πιάτο και για να το στερεώσουμε , έτσι ώστε να μην μετακινείται κατά το βρασμό, βάζουμε από πάνω ένα μεγάλο λείο βότσαλο που το έχουμε μαζέψει από τη θάλασσα και το φυλάμε γι αυτή τη δουλειά.
- Όταν πάρουν βράση χαμηλώνουμε τη φωτιά και τ’ αφήνουμε για μισή ώρα περίπου.
- Προς το τέλος του μαγειρέματος προσθέτουμε το ξύσμα και το χυμό του λεμονιού.
- Όταν το φαγητό μείνει με το λάδι το κατεβάζουμε απ’ τη φωτιά.
TIPS
- Σ’ αυτό το παραδοσιακό φαγητό, στη Κρήτη , χρησιμοποιούν πολύ το ξύσμα πορτοκαλιού αντί για το ξύσμα λεμονιού και ταιριάζει πραγματικά πολύ ωραία.
- Αντί για αμπελόφυλλα μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μαρουλόφυλλα ή φύλλα από λάπαθα ή με την ίδια γέμιση να φτιάξουμε λαχανοντολμάδες.
- Αν θέλουμε- σε μια πιο νεωτεριστική εκδοχή-μπορούμε να προσθέσουμε τσιγαρισμένο κιμά σόγιας.
- Μπορούμε να προσθέσουμε στη γέμιση 1/3 της κούπας ελαφρά τηγανισμένο κουκουναρόσπορο και μια χούφτα σταφίδες.
Α.Χ.