Τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα και διαπιστωμένα για τα οφέλη τους στα κρυολογήματα βότανα είναι αυτά που αναφέρουμε .

Αχιλλέα-Αchillea Ageratifolia το είδος που συναντάμε πιο συχνά στις Βαλκανικές χώρες.

Για τις φλεγμονές του αναπνευστικού και το άσθμα. Αποτελεσματικό αντιπυρετικό.

• Ευκάλυπτος-Εucalyptuw globules.

Το χρησιμοποιούσαν στη θεραπεία της φυματίωσης. Αντιπυρετικό. αντισυπτικό των πνευμόνων. Εισπνοές για τη χρόνια βρογχίτιδα, τσάι σε αναλογία 20 gr/1l νερό.

• Εχινάτσια-Echinaccea purpurea.

Διεγερτικό του ανοσοποιητικού, αντιβιοτικό, αντιβηχικό, βρογχοδιασταλτικό, για τις λοιμώξεις του αναπνευστικού, την αμυγδαλίτιδα και το ήπιο άσθμα. Ενδείκνυται και προτείνεται στην Ομοιοπαθητική.

• Θυμάρι-Τhymus Vulgaris. 

Aπό τα πιο γνωστά βότανα . Αντισηπτικό, αντιβηχικό, βρογχοδιασταλτικό.

• Ιξός-Viscum album.

Το γνωστό γκι είναι βρογχοδιασταλτικό, αποχρεμπτικό και παρασιτοκτόνο.

• Μαρούβια-Μarrubium Vulgare.

Περισσότερο γνωστή στις χώρες της Β. Ευρώπης σαν αντιβηχική, αποχρεμπτική και γενικά για την αντιμετώπιση των διαταραχών του αναπνευστικού.

•  Μέντα-Mentha pubscens.  

Το είδος που συναντάται στην Ελληνική χλωρίδα. Με το βασικό της συστατικό την μινθόλη, βοηθά στο ανώτερο αναπνευστικό και στο “ξεμπούκωμα” της μύτης. Αντενδείκνυται στην Ομοιοπαθητική.

• Μολόχα-Malva Silvestris.

Εξαιρετικό αποχρεμπτικό. 10 gr άνθη μολόχας σε 1 l νερό να βράσει για 10′. 2-3 φλυτζάνια ημερησίως.

• Πουλμονάρια-Pulmonaria Officinalis. 

Aντιβηχικό, αντιβιωτικό.

• Ρίκι-Εrica cinerea.  

Χρησιμοποιούμε κυρίως τα λουλούδια του σαν αποχρεμπτικό και βρογχοδιασταλτικό. Τσάι με 1 κουταλιά της σούπας σε 1 l νερό να βράσει για 10. Πίνουμε 3-4 φλυτζάνια το 24ωρο.

• Σαμπούκος-Sambucus nigra.

Mαλακτικό, αποχρεμπτικό, βρογχοδιασταλτικό. Με δυνατότητες παρόμοιες με της εχινάτσια.

• Στελάρια-Stelaria media.

Γνωστή περισσότερο σαν ζιζάνιο αλλά και με αντιπυρετικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες.

• Τσάι του βουνού-Sideritis syriaca.

Μαλοτήρα είναι το όνομα στην Κρήτη και την συνδυάζουν με ξυλαράκια κανέλας και μέλι για την αντιμετώπιση του βήχα και την απόχρεμψη. Καλοκοιμηθιά το άλλο όνομα και έχει αντισηπτικές, αντιμικροβιακές, μαλακτικές ιδιότητες που το κάνουν ιδανικό για το κρυολόγημα.

• Ύσσωπος-Ηyssopus Officinalis.

O Ιπποκράτης τον θεωρούσε ιδανικό αποχρεμπτικό, αντιβηχικό και βρογχοδιασταλτικό. Στο Πήλιο φτιάχνουν σιρόπι από 50 gr λουλούδια ύσσωπου-500 gr νερό-700 gr ζάχαρη. Το βράζουν μέχρι να δέσει και παίρνουν 1 κουταλάκι 3 φορές την ημέρα.

• Φασκόμηλο-Salvia Officinalis.  

Στην  Κρήτη είναι γνωστό με το όνομα αλιφασκιά. Ο Ιπποκράτης, ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης και ο Γαληνός κάνουν συχνές αναφορές στη χρήση του φασκόμηλου για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος. Τσάι ή αφέψημα για τη βραχνάδα. 50 gr φύλλα σε 1 l γλυκό κρασί.

• Φλισκούνι-Mentha Pulegium.

Ανήκει στην ίδια οικογένεια με την μέντα και έχει αντιβηχικές και αποχρεμπτικές ιδιότητες. Δεν ενδείκνυται στις εγκύους και σε όσους κάνουν ομοιοπαθητική.

3 μείγματα που προτείνονται για ροφήματα είναι:

• 1 κουτ. του γλυκού θυμάρι
• 1 κουτ. του γλυκού σαμπούκο
• 1 κουτ. του γλυκού φλαμούρι -τίλιο (κατευναστικό, ηρεμιστικό)
• 1 κουτ. του γλυκού φασκόμηλο
• 1 ξυλαράκι κανέλα
• μέλι
• 1 l νερό

—-

• 1 κουτ. του γλυκού μέντα
• 1 κουτ. του γλυκού σαμπούκο
• 1 κουτ. του γλυκού αχιλλέα
• 1 ξυλαράκι κανέλα
• μέλι
• 3 φλυτζάνια νερό

—-

• 1 κουτ. του γλυκού φασκόμηλο
• 1 κουτ. του γλυκού μαλοτήρα(τσάι του βουνού)
• 1 κουτ. του γλυκού φλισκούνι
• 1 ξύλο κανέλα
• μέλι
•  3-4 φλυτζ. νερό

Η γνώμη του γιατρού είναι  αυτή που ακολουθούμε πάντα και συμπληρώνουμε σε συνεργασία μ’ αυτόν, με βραστάρια και αφεψήματα από βότανα.

Α.Χ.

Απ’ ότι λένε οι επιστήμονες, πριν από κάθε συνάχι υπάρχει πάντα μια τοξική κατάσταση στον οργανισμό. Δηλαδή, η πυκνότητα των τοξινών είναι τόσο υψηλή στο αίμα που το συκώτι και τα νεφρά δυσκολεύονται να επιτελέσουν το έργο τους.

Από ιατρικής πλευράς αναφέρεται ότι οι μικροοργανισμοί βρίσκουν τροφή στα κατεστραμμένα από φλεγμονές κύτταρα και στα τοξικά κατάλοιπα για να αναπτυχθούν και έτσι δημιουργούν προβλήματα στον οργανισμό ο οποίος για να απαλλαγεί δημιουργεί καταρροή, φλέγματα, πυρετό, κ.λ.π.

Αντιμετώπιση με φυσικά μέσα.

Ο γιατρός Τηλέμαχος Ευθυμιάδης έδινε μεγάλη προσοχή στο απλό κρυολόγημα και το συνάχι. Το πρώτο πράγμα που συνιστούσε ήταν ξάπλα στο κρεββάτι και θερμοφόρα στα πόδια. Ζεστά αφεψήματα από βότανα : τίλιο, μέντα, μελισσόχορτο, αραιωμένους χυμούς και χορτόσουπα. Μακριά από λίπη, γλυκά, γαλακτοκομικά και ψωμιά γιατί δημιουργούν βλέννα στους πνεύμονες.

Η χορτόσουπα που γίνεται με βάση την κόκκινη κολοκύθα-έχει πολύ νάτριο-βοηθά το συκώτι να αποτοξινωθεί. Επίσης μπόλικο σέλινο, καρότα και στο πιάτο καλό ελαιόλαδο χτυπημένο με λεμόνι, λιωμένο σκόρδο,ψιλοκομμένο μαϊντανό, λίγη ρίγανη και λίγο λάδι από καυτερή πιπεριά.

Παράλληλα να γίνονται εισπνοές με ρίγανη ή θυμάρι που είναι αντισηπτικά καθώς επίσης και εισπνοές με ευκάλυπτο, φλισκούνι, άγρια μέντα που είναι βρογχοδιασταλτικά.

Παίρνομε άφθονη βιταμίνη C από το κυνόρροδο, μαύρη σταφίδα, ακτινίδια, γκρέιπ-φρούτ, κ.λ.π.

Φροντίζουμε να πάρουμε εχινάτσια ακόμα και για πρόληψη.

Αν υπάρχουν φλέγματα, βράζουμε κεχρί, μολόχα και προσθέτουμε στο τέλος χωρίς να βράσει 1 κουταλιά κοπανισμένο λιναρόσπορο, σουρώνουμε και πίνουμε αργά-αργά.

Εντριβές στην πλάτη με λάδι και οινόπνευμα, μισό-μισό, τα οποία έχουμε προηγουμένως χτυπήσει πολύ καλά.

Με τις απλές αυτές ανέξοδες, παραδοσιακές, δοκιμασμένες συνταγές, το σώμα θα βοηθηθεί να αποτοξινωθεί και σε 2-3 μέρες μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα απλά κρυολογήματα, αποφεύγοντας την επιδείνωση και τις λοιμώξεις.

Άννα Κανέλλου.

Μέντα – Μentha και Φλισκούνι – Mentha pulegium. Το βοτάνι του Πλούτωνα.
Μυθολογία.
Παλιά συνήθεια το ξενοκοίταγμα..! Την είδε όμορφη και μυρωδάτη, δροσερή και αέρινη, λεπτοκαμωμένη και εύθραυστη και λύγισε και έπεσε στα κάλλη της και την ερωτεύτηκε. Μεγάλος ο πειρασμός. Χόρευε η Μίνθη ξένοιαστα μαζί με τις άλλες Νύμφες, όταν ο Πλούτωνας βγαίνοντας από τα άδυτα του κόσμου του, παρασυρμένος απ’ τα τραγούδια και τα γέλια τους, ήρθε κοντά τους και μαγεύτηκε. Οι ανάγκες του ξύπνησαν και ότι είχε του φάνηκε λίγο.Τη ξεχώρισε και την έκανε δική του. Αχ Μίνθη, Μίνθη , εσύ και όλες οι Μίνθες του κόσμου…σε τι βάσανα μας βάζετε. Τα νέα δεν άργησαν να φθάσουν στ’ αυτιά της απατημένης συζύγου. Κι η δύναμή της ήταν μεγάλη. Θεά κι αυτή, μ’ ανθρώπινες αδυναμίες αλλά μαγικές δυνάμεις. Ίσα που πρόλαβε ο εραστής, να μην τη λιώσει απ’ το ποδοπάτημα η οργισμένη κερασφόρος..Την περιμάζεψε στα γρήγορα και για να σώσει ότι απέμεινε τη μεταμόρφωσε σε λουλούδι, φυλακίζοντας τα κάλη της, σ’ ενα από τα πιο μυρωδάτα βοτάνια της φύσης.Έτσι αφού δε μπορούσε να αφιερωθεί σαν γυναίκα στο θεό Πλούτωνα, αφιερώθηκε σαν λουλούδι. Ποιός άνδρας δε θα τον συμμεριζόταν αλλά και ποιά γυναίκα δε θα σκεφτόταν έστω, να κάνει το ίδιο.
Τυχεροί εμείς, που σαν απόσταγμα μιας “εμπειρίας” και μιας αέναης “ανάμνησης”, έχουμε να απολαμβάνουμε το αποτέλεσμα της αμαρτίας τους.
Στη μεγάλη οικογένεια των χειλανθών και στο γένος της μέντας ανήκει και το φλισκούνι-mentha pulegia.
Χαρακτηριστικά.
Φυτό πολυετές, αυτοφυές (φυτρώνει εκεί που δεν τη σπέρνουν), φθάνει σε ύψος μέχρι 60 cm, με όρθιους βλαστούς, λογχοειδή, αντικρυστά, πριονωτά, χνουδωτά φύλλα και ανθούς σε μικρά στάχυα από ροζ, μωβ και άσπρα λουλούδια. Το βρίσκουμε σε εύκρατα κλίματα (δεν της έφθανε ο Πλούτωνας), σε φτωχά εδάφη, ηλιόλουστα σημεία και κοντά σε ρεματιές. Στην Ελλάδα έχουν γίνει μικρές προσπάθειες καλλιέργειας.
Ανθίζει από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο και τα φύλλα της χρησιμεύουν στη φαρμακοποία ενώ τα άνθη στην αρωματοποιία. Και τα δύο μέρη ωστόσο τα χρησιμοποιούμε σαν αρωματικό στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική.(Έγινε εντέλει χρήσιμη).
Ιστορικά στοιχεία.
Αναφέρεται σε κείμενα του Ιπποκράτη, του Γαληνού και του Διοσκουρίδη. Επίσης σε αρχαία Κινέζικα γραπτά σαν αποχρεμπτικό και τονωτικό. Την αναφέρει ακόμα ο Σαίξπηρ σαν αφροδισιακό (καθόλου τυχαίο).
Επεξεργασία.
Για οικιακή χρήση δε χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη επεξεργασία. Την αποξηραίνουμε, φτιάχνοντας μικρά ματσάκια και κρεμώντας την ανάποδα ( ), σε σκιερό σημείο. Την αποθηκεύουμε σε γυάλινα ερμειτικά κλειστά βάζα,(για λόγους ασφαλείας). Μπορούμε όμως να τη χρησιμοποιήσουμε και φρέσκια χρησιμοποιόντας λίγη παραπάνω ποσότητα.
Το αιθέριο έλαιο εξάγεται με απόσταξη από τα άνθη της.
Ιδιότητες.
Περιέχει τις μεγαλύτερες ποσότητες μενθόλης απ’ όλα τα είδη μέντας, μενθόνη, ταννίνες, τοκοφερόλες, φλαβονοειδή, χολίνη, αλκοόλες και άλλα ιχνοστοιχεία και μέταλλα.
Παρ’ ότι ο Ιπποκράτης είχε κάποιες διαφωνίες για τις καταπραϋντικές της ιδιότητες, όλοι συμφωνούσαν (Γαληνός, Διοσκουρίδης, Κινέζοι, Μεσογειακοί λαοί) στη χρήση της για την αντιμετώπιση του κρυολογήματος, του βήχα, της δυσμηνόρροιας, των ιλίγγων, της αϋπνίας, και του πονόλαιμου. Χρησιμοποιείται σαν καταπραϋντικό της βαρυστομαχιάς, των νευρικών διαταραχών και της γαστρίτιδας.
Τρόποι χρήσης.

• Γίνεται μυρωδάτο αφέψημα, έκχυμα, αιθέριο έλαιο αλλά και μυρωδικό της κουζίνας.
• Αναπνέουμε τους ατμούς, όταν έχουμε μπουκωμένη μύτη και πίνουμε παγωμένα αφεψήματα, τα οποία παρ’ ότι είναι εφιδρωτικά μας δροσίζουν.
• Σε συνδυασμό με λουίζα, μελισσόχορτο, υβίσκο και γλυκόριζα βοηθά στην αποβολή κατακρατημένων υγρών και στη δίαιτα.
• Κάνουμε κομπρέσες με δυνατό αφέψημα για να καταπραΰνουμε ισχυαλγίες, πόνους στις αρθρώσεις και ρευματισμούς.
• Τρίβουμε φύλλα πάνω σε τσιμπήματα εντόμων για να μαλακώσουμε τη φαγούρα καθώς και στα ούλα για τη δυσοσμία του στόματος.
• Χρησιμοποιείται σαν φυσικό εντομοαπωθητικό και γι’ αυτόν το σκοπό μπορούμε να στάξουμε λίγες σταγόνες αιθέριου ελαίου στη συσκευή ατμοποίησής του.
• Το αφέψημα μαζί με τριμμένο τζίντζερ, βοηθά στη δυσπεψία.

Προσοχή.
Απαγορεύεται σε θηλάζουσες μητέρες γιατί δημιουργεί πρόβλημα στην παραγωγή γάλακτος, δεν συνιστάται για τα βρέφη και για όσους έχουν έλκος και γαστροεισοφαγική παλλινδρόμιση. Επίσης αντενδείκνυται στην ομοιοπαθητική γιατί λειτουργεί ανασταλτικά.
Άλλες ποικιλίες της μέντας.
Αναφέρονται περίπου 30 ποικιλίες της μέντας, μερικές απ’ αυτές είναι:

• μέντα η μακρόφυλλη (άγρια μέντα)
• μέντα η πράσινη (δυόσμος)

ειδικότερα στην Ελληνική χλωρίδα

• μέντα η χνουδωτή
• μέντα η μελανωπή
• μέντα η στρογγυλόφυλλη(αγριόδυοσμος)
• μέντα η μικρόφυλλη
• μέντα η ρεβερχόνεια
• μέντα η πολιά
• μέντα η πουλέγεια ή φλεσκούνι ή φλισκούνι ή βληχούνι

Συγκομιδή και πολλαπλασιασμός.
Κόβουμε (με σεβασμό στον πόνο της) μόνο τα κλαδάκια, φροντίζοντας ν’ αφήσουμε μερικά επάνω και προπαντός να μην τη ξεριζώσουμε.
Ο τρόπος που πολλαπλασιάζεται είναι με ώριμους και γερούς σπόρους ή με καταβολάδες. Το φθινόπωρο είναι η καλύτερη εποχή για να την αναπαράγουμε ενώ το Καλοκαίρι για να τη συλλέξουμε.

Παίρνουμε πάντα υπόψιν μας, αρχικά, τη γνώμη του γιατρού, για οποιαδήποτε από τα συμπτώματα αναφέρουμε.
Α.Χ.