Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την Βιταμίνη Β12
Για τους περισσότερους χορτοφάγους, βίγκανς και ωμοφάγους το θέμα της Β12 είναι γνωστό. Οι εταιρείες συμπληρωμάτων έχουν κάνει τους ανθρώπους να τρέχουν να προμηθευτούν τα συμπληρώματα εκείνα που θα τους προστατεύσουν από την έλλειψη της συγκεκριμένης βιταμίνης. Είναι όμως αυτή η σωστή οδός; Σε αυτό το άρθρο θα παρουσιάσω αρκετά θέματα σχετικά με την Β12 προσπαθώντας να συνδυάσω πληροφορίες από διαφορετικές αξιόπιστες πηγές (που δεν υποστηρίζονται από οικονομικά συμφέροντα).
Η έλλειψη Β12 είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα, αλλά ΠΟΤΕ δεν πρόκειται ΜΟΝΟ για έλλειψη αυτής της βιταμίνης. Οι ελλείψεις σε βιταμίνες και μέταλλα ποτέ δεν συμβαίνουν μεμονωμένα. Τα εμφανή συμπτώματα έλλειψης Β12 είναι η κόπωση, η χλωμάδα, η ανορεξία, παραισθήσεις, παράνοια, απώλεια βάρους κλπ. Προσωπικά θεωρώ τη συνεχή κόπωση το πιο σοβαρό σύμπτωμα και συμβουλεύω όποιον νομίζει πως έχει έλλειψη Β12 να το διασταυρώσει άμεσα με τη βοήθεια ειδικών. Η Πρόληψη είναι πάντα ο καλύτερος δρόμος.
Η συνιστώμενη ημερήσια λήψη Β12 μειώθηκε τα τελευταία χρόνια, καθώς τις προηγούμενες δεκαετίες οι επιστήμονες θεωρούσαν πως το σώμα μας χρειάζονταν παραπάνω από ότι έπρεπε. Το Βρετανικό Υπουργείο Υγείας αναγνωρίζει πως κάποιοι άνθρωποι έχουν χαμηλότερες απαιτήσεις σε Β12 από άλλους. Η ποσότητα Β12 που χρειάζεται ένας άνθρωπος σε όλη του τη ζωή είναι 40 miligram, που σε μέγεθος είναι το 1/7 ενός χαπιού ασπιρίνης! Το να παίρνει κάποιος μεγάλες ποσότητες της βιταμίνης από το στόμα ωστόσο δεν έχει κανένα αποτέλεσμα αφού κάθε φορά μπορεί να απορροφηθεί μόνο απειροελάχιστη ποσότητα (3ug).
Η Β12 εκκρίνεται στη χολή και απορροφάται ξανά. Αυτό είναι γνωστό ως εντεροηπατική κυκλοφορία. Η ποσότητα Β12 που εκκρίνεται στη χολή κυμαίνεται από 1 έως 10 μικρογραμμάρια τη μέρα. Άνθρωποι με δίαιτες φτωχές σε Β12, όπως οι χορτοφάγοι, συνήθως λαμβάνουν περισσότερη Β12 από την επαναρρόφησή της εντός του σώματος παρά από τις τροφές. Η επαναρρόφηση της Β12 είναι ο λόγος που η έλλειψή της μπορεί να πάρει και 20 χρόνια να εκδηλωθεί. Aν η έλλειψη Β12 οφείλεται στην ανικανότητα του οργανισμού να απορροφήσει τη βιταμίνη που παράγει, τότε τα συμπτώματα της έλλειψης παρουσιάζονται σε τρία χρόνια περίπου.
Εφόσον η Β12 ανακυκλώνεται μέσα σε έναν υγιή οργανισμό, η εσωτερική σύνθεσή της μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του σώματός μας. Στις περιπτώσεις που το σώμα μας συνθέτει τη Β12 αλλά δεν απορροφάται, αυτό οφείλεται στην έλλειψη άλλων στοιχείων όπως το κοβάλτιο.
Ανάμεσα στις αντικρουόμενες απόψεις σχετικά με τη Β12, υπάρχει και αυτή που υποστηρίζει πως η βιταμίνη και τα βακτήρια αυτά παράγονται στο έντερό μας, αλλά σχετικά χαμηλά οπότε δεν προλαβαίνει το σώμα μας να τα απορροφήσει. Αυτή η άποψη δυστυχώς γίνεται ακόμη πιστευτή, αν και σύμφωνα με τον Δρ. Vetrano, η άποψη αυτή έχει καταρριφθεί εδώ και είκοσι χρόνια και αποτελεί πλέον μία επιστημονική θεωρία που δεν αποδείχθηκε ποτέ. Πράγματι, το 1999 στο βιβλίο “HUMAN ANATOMY AND PHYSIOLOGY” από τη Δρ. Marieb, καταγράφεται πως απορροφούμε την Β12 μέσω των εντέρων μας.
(Η βιταμίνη απορροφάται στο τελικό τμήμα του ειλεού. Για την απορρόφηση της βιταμίνης είναι απαραίτητη η σύνδεσή της με τον ενδογενή παράγοντα, μια πρωτεΐνη που εκκρίνεται για το σκοπό αυτό από τα τοιχωματικά κύτταρα του στομάχου).
Ένας άλλος μύθος που κυκλοφορεί για τη Β12 είναι πως μπορεί να την πάρει κανείς ΜΟΝΟ από ζωϊκά παράγοντα. Αυτό είναι λάθος. Καμία τροφή δεν περιέχει φυσικά τη Β12 – ούτε ζωϊκή ούτε φυτική. Η Β12 είναι βακτήρια και παράγεται από μικρο-οργανισμούς.
Η Β12 είναι η μοναδική βιταμίνη που περιέχει ένα χαρακτηριστικό στοιχείο – το κοβάλτιο- που της δίνει και το χημικό της όνομα – κοβαλαμίνη- που βρίσκεται στο κέντρο της μοριακής της κατασκευής.
Οι άνθρωποι και όλα τα σπονδυλωτά χρειάζονται το κοβάλτιο, αν και αφομοιώνεται μόνο υπό μορφή βιταμίνης B12. Η σύνθεση της Β12 συμβαίνει στο μικρό έντερο (ειλεός) και απορροφάται εκεί. Από τη στιγμή που τα βακτήρια στο έντερό μας έχουν κοβάλτιο και κάποια άλλα στοιχεία, παράγουν Β12. Σύμφωνα με το Δρ. Michael Klaper, η Β12 είναι παρούσα όχι μόνο στο έντερό μας αλλά και στο στόμα μας. Πρέπει να συνδυαστεί με ένα ένζυμο που βρίσκεται στο γαστρικό υγρό του στομάχου μας για να αφομοιωθεί. Αν αυτό το ένζυμο στο στομάχι μας απουσιάζει ή εμποδίζεται από άλλους παράγοντες, η σύνθεση Β12 δεν θα συμβεί, όσο και αν παίρνουμε από τη δίαιτά μας. Η έλλειψη Β12 μπορεί να προκληθεί από την ύπαρξη αντιβιοτικών στην τροφή μας (όπως ας πούμε από το γάλα), από το αλκοόλ, το κάπνισμα και το στρες. (Το αλκοόλ καταστρέφει το συκώτι, έτσι όσοι πίνουν χρειάζονται περισσότερη Β12, και το κάπνισμα αυξάνει τις ανάγκες σε Β12 επίσης).
Πολλές αναλύσεις σχετικά με τη θρεπτική αξία των τροφών χρειάζονται επανεξέταση για ένα πολύ απλό λόγο. Ότι η τεχνολογία προχωρά και πλέον υπάρχουν ευκολότεροι τρόπο να αναλυθούν πιο αποτελεσματικά και αξιόπιστα τα θρεπτικά συστατικά που μπορεί να βρει κανείς στις τροφές. Για παράδειγμα, πρόσφατα στα βιβλία του Δρ. Vetrano για τη διατροφή στις Η.Π.Α. καταγράφεται πως η Β12 υπάρχει σε όλες τις τροφές που περιέχουν ποσότητες συμπλέγματος βιταμίνης Β, αλλά στο παρελθόν κάτι τέτοιο δεν ήταν εφικτό να αποδειχθεί λόγω έλλειψης της κατάλληλης τεχνολογίας. Μάλιστα ο συγγραφέας του βιβλίου δηλώνει πως η έλλειψη βιταμίνης Β12 δεν είναι συχνότερη σε χορτοφάγους και βίγκανς από ότι σε άλλους ανθρώπους. Πολύ πιθανόν να είναι και αυτό αποτέλεσμα μάρκετινγκ από τις εταιρείες με τα συμπληρώματα!!! Μάλιστα – σε αντίθεση με την προπαγάνδα της βιομηχανίας γάλακτος και κρέατος- οι κρεατοφάγοι είναι πιο πιθανό να έχουν έλλειψη Β12 -(λόγω όλων των αντιβιοτικών που καταναλώνουν μέσω κρέατος, γάλακτος) και αυτό δεν είναι καινούργιο. Αποκαλύφθηκε το 1959!! (2)
Τώρα για να εξετάσουμε γιατί κάποιοι χορτοφάγοι/βίγκανς παρουσιάζουν έλλειψη Β12. Πρέπει να κρατήσουμε ως δεδομένο ότι οι περισσότεροι χορτοφάγοι συνεχίζουν να καταναλώνουν λαχανικά που περιέχουν αντιβιοτικά όπως κρεμμύδια, σκόρδο κλπ που «σκοτώνουν» την εντερική χλωρίδα. Το θέμα είναι πως αν καταστραφεί η χλωρίδα αυτή, χρειάζεται επιστημονική βοήθεια για να την ανακτήσουμε και προσεκτικές διαιτητικές επιλογές. Είναι πολύ πιο σημαντικό να γνωρίζουμε τι τρώμε ώστε να μην καταστρέφουμε την εντερική χλωρίδα από το να ανησυχούμε για τα συμπληρώματα και να βασιζόμαστε σε αυτά.
Οι άνθρωποι που έχουν πρόβλημα γιατί δεν παίρνουν αρκετή Β12, στην πραγματικότητα δεν αφομοιώνουν καλά τις τροφές που τρώνε λόγω δυσκολίας στην πέψη. Όταν αποκαθίσταται η πέψη, η Β12 αρχίζει να παράγεται από το σώμα μας κανονικά. Η Β12 καταστρέφεται από διατροφή υψηλά αλκαλική και υψηλά όξινη.
Αυτό σημαίνει πως η Β12 στο κρέας, καταστρέφεται εύκολα γιατί το υδροχλωρικό οξύ στο στομάχι μας όταν χωνεύει κρέας είναι υψηλά όξινο. Αυτό εξηγεί γιατί οι κρεατοφάγοι έχουν τις ίδιες πιθανότητες να έχουν έλλειψη Β12 με τους βίγκανς, αν και παίρνουν τη βιταμίνη αυτή από τη διατροφή τους. Φυσικά έχουν το επιβαρυντικό ότι τρώνε κρέας και κατά συνέπεια αντιβιοτικά.
Άλλη μία πτυχή του θέματος είναι ότι τα χαμηλά επίπεδα Β12 στο αίμα, δεν σημαίνουν απαραίτητα και γενική έλλειψη της βιταμίνης, αφού μπορεί η Β12 να χρησιμοποιείται από τα κύτταρα (όπως αυτά του κεντρικού νευρικού μας συστήματος). Σε κάθε περίπτωση, το άτομο που παίρνει συμπληρώματα με Β12, μπορεί να έχει τη βιταμίνη να κυκλοφορεί στο αίμα του αλλά αυτό δε σημαίνει πως θα χρησιμοποιηθεί και από το σώμα τους, γιατί είναι συνθετική, μη οργανική βιταμίνη.
Οι ψευδο-ωφέλειες των συμπληρωμάτων έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση του μεταβολισμού μας προκειμένου να αποβάλλει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα τις ουσίες που του δίνουμε. Αυτές οι ουσίες δεν μπορούν να δράσουν μεμονωμένα και οι ισορροπίες ανάμεσα σε ένζυμα, βιταμίνες κλπ είναι πολύ ευαίσθητες. Η χρήση συμπληρωμάτων μπορεί να διαταράξει αυτή την ισορροπία, και να μειώσει τη δραστικότητα των ενεργειών του σώματός μας.
Στο εμπόριο, οι ταμπλέτες Β12 γίνονται από βακτήρια. Τα βασικά προβλήματα με τα συμπληρώματα είναι πως 1) δεν περιέχουν τα εκατοντάδες άλλα θρεπτικά στοιχεία που περιέχουν τα ωμά φρούτα και λαχανικά σε συνδυασμό με τη Β12, και 2) περιέχουν τεχνητές ουσίες που σε καμία περίπτωση δεν κάνουν καλό στο σώμα μας.
Σύμφωνα με τον Δρ. John Potter PhD, του Fred Hutchinson Cancer Center στο Seattle «Η μαγεία της τροφής εντοπίζεται στις χιλιάδες περίπλοκες αλληλεπιδράσεις δεκάδων διαφορετικών φυτοχημικών στοιχείων που είναι πολύ δύσκολο να αναπαραχθούν σε χάπια. Ενώ 190 αξιόπιστες έρευνες αποδεικνύουν πως τα φρούτα και τα λαχανικά κάνουν καλό στο θέμα της Β12, οι εταιρείες συμπληρωμάτων έχουν ελάχιστα στοιχεία». Οι βιταμίνες, τα μέταλλα, οι ορμόνες κλπ δεν μπορούν να δράσουν μεμονωμένα, αλλά λειτουργούν συμβιωτικά. Εργάζονται με άλλα θρεπτικά στοιχεία για να κάνουν τη δουλειά τους. Όταν αυτά τα περίπλοκα συμπλέγματα διαταραχθούν, τότε μειώνεται και η αποτελεσματικότητά τους.
Ο Dan Reeter των εργαστηρίων Bio-Systems στο Κολοράντο των Η.Π.Α., δημιουργεί μία από τις αποτελεσματικές εργαστηριακές μεθόδους μέσω υπολογιστή για να μελετήσει την ποιότητα του χώματος. Υποστηρίζει, πως ύστερα από εκτεταμένες έρευνες, διαπίστωσε πως τα φυτά που μεγαλώνουν σε «βιολογικό» χώμα και με βιολογικό τρόπο, έχουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες Β12. Μάλιστα ο συγγραφέας της μελέτης δηλώνει πως οι ζωϊκές πηγές της βιταμίνης δεν είναι τόσο αποτελεσματικές. Έρευνες έχουν δείξει πως η τυπική διατροφή με ζωϊκά προϊόντα στην πραγματικότητα απαιτεί μεγαλύτερες ποσότητες Β12. Και αυτό γιατί η τυπική δίαιτα (με κρέας & γαλακτοκομικά) οδηγεί σε ατροφία του πεπτικού μας συστήματος. Το μαγειρευτό φαγητό για παράδειγμα, αποτελεί εμπόδιο στην απορρόφηση της Β12 γιατί δεν αφήνει το γαστρικό μας υγρό να έχει την καλύτερη δυνατή δράση. Υποστηρίζει πως τα φυσικά μικρόβια του χώματος και τα λαχανικά/φρούτα από βιολογικούς κήπους, είναι αρκετά να μας παρέχουν τη Β12 που χρειαζόμαστε. Το παν είναι το χώμα να είναι βιολογικό και η τροφή μας να μην είναι επεξεργασμένη/αποστειρωμένη γιατί έτσι σκοτώνονται τα ωφέλιμα για τον οργανισμό μας βακτήρια.
Ένα άλλο ζήτημα που οφείλουμε να αναφέρουμε είναι πως η συνιστώμενη ποσότητα Β12 που χρειάζεται ένας οργανισμός, είναι ένας αριθμός που έχει διαμορφωθεί με βάση την τυπική δίαιτα του μέσου δυτικού ανθρώπου. Αυτό σημαίνει πως αναφέρεται σε μία δίαιτα με κρέας, γαλακτοκομικά, αυγά, ψάρια, επεξεργασμένες τροφές και μαγειρεμένο φαγητό, και αναφέρεται σε ανθρώπους που καπνίζουν και πίνουν. Για εμπορικούς λόγους, πολλές έρευνες υπερβάλλουν όσον αφορά στα πόσα θρεπτικά στοιχεία χρειαζόμαστε για να είμαστε υγιείς. Είναι δύσκολο να καταγράψουμε επακριβώς τις θρεπτικές ανάγκες κάθε οργανισμού ξεχωριστά, λόγω διαφορετικού ρυθμού μεταβολισμού, άγχους κλπ. Για παράδειγμα, ο Δρ. Victor Herbert αναφέρει πως 1 μικρογραμμάριο της Β12 είναι απαραίτητο κάθε μέρα. Οι ωμοφάγοι ωστόσο χρειάζονται λιγότερη Β12 λόγω του βελτιωμένου τους πεπτικού συστήματος και αποτελεσματικού γαστρικού υγρού. Ο ρυθμός απορρόφησης της Β12 είναι υψηλότερος στους υγιείς οργανισμούς από ότι στους νοσούντες. Έρευνες, σε χωριά χορτοφάγων ιθαγενών, έδειξαν πως κανείς δεν είχε συμπτώματα έλλειψης Β12.
Ο Δρ. David Jubb υποστηρίζει πως οι άνθρωποι που ζουν σε ένα αποστειρωμένο, αντισηπτικό περιβάλλον όπου τα βακτήρια καταστρέφονται πριν φτάσουν στον οργανισμό μας είναι πιο πιθανό να έχουν έλλειψη Β12. Αν ένα άτομο είναι υγιές και ζει μία vegan ζωή, με μεγάλα ποσοστά ωμών λαχανικών και φρούτων στο διαιτολόγιό του, συνδιάζει σωστά τις τροφές και λαμβάνει αρκετό ήλιο, είναι απίθανο να νοσήσει από έλλειψη Β12.
Είναι φοβερό πόση παραπληροφόρηση υπάρχει επί του θέματος, και δεν αποτελεί έκπληξη το ότι οι άνθρωποι αγχώνονται για το αν παίρνουν όλα τα θρεπτικά στοιχεία. Δυστυχώς, οι περισσότεροι ανησυχούν χωρίς να ξοδέψουν λίγο από το χρόνο τους να διαβάσουν στοιχεία και να δουν πως η λογική λέει ότι δεν μπορείς να είσαι υγιής με το κρέας, τα γαλακτοκομικά και τα πετροχημικά (συνθετικές τροφές και συμπληρώματα) παρόλο που οι ενδιαφερόμενες βιομηχανίες προσπαθούν πάρα πολύ να πείσουν για το αντίθετο.
Η αλήθεια είναι πως ό,τι στοιχεία χρειαζόμαστε, βρίσκονται στη φυσική διατροφή (ωμά λαχανικά και φρούτα). Η μητέρα φύση ξέρει καλύτερα από εμάς. Από τη στιγμή που ο άνθρωπος από τη φύση τρέφεται με φρούτα και λαχανικά, μπορεί να πάρει τη Β12 από αυτά. Αν μπορείς να την πάρεις από τα ωμά φρούτα, τα λαχανικά, τους ξηρούς καρπούς και τις φύτρες τότε δεν τη χρειάζεσαι! Το ότι ένα ωμό λαχανικό έχει μόνο μία μικρή ποσότητα Β12 δεν σημαίνει πως δεν είναι αρκετό. Αντίθετα, σημαίνει πως τόσο χρειαζόμαστε!
Οι εταιρείες των συμπληρωμάτων προσπαθούν να πείσουν πως το χώμα δεν είναι επαρκής πηγή Β12, αλλά σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, αν ένας σπόρος δεν μπορεί να πάρει όλα τα θρεπτικά στοιχεία, τότε δεν θα μεγαλώσει. Τα φυτά δεν παίρνουν τα στοιχεία μόνο από το χώμα (από κει παίρνουν μόνο το 1%). Όλα τα υπόλοιπα έρχονται από τον ήλιο και το νερό.
Αν έχετε έλλειψη Β12, υπάρχουν τρόποι να διορθωθεί μέσω σωστής διατροφής. Σε κάθε περίπτωση, το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να γυρίσουμε σε μία διατροφή όσο το δυνατόν πιο κοντά στη φυσική, στη διατροφή για την οποία πλαστήκαμε. Αγοράστε βιολογικά και μην μπαίνετε στη διαδικασία να αποστειρώνετε τα λαχανικά και φρούτα σας όταν προέρχονται από βιολογικό χώμα
(1). Dr Shaw is available for health and nutritional consultations, fasting
supervision, courses in natural health, emotional healing and iris
analysis (iridology). Her address is: True Health, c/o 8 Marston Rd, Clayhall, Essex IG5 OLZ, telephone 020 8351 0086/8550 0374
email : [email protected], http://vibrancy.homestead.com/pageone.html
(2) “Fit for Life”, Diamond, H. and M., 1987
(3) “The Life Science Institute Course in Natural Health”, 1986
(4) “Nutrition and Athletic Performance”, Dr D. Graham, 1999
(5) “Female Balance” article 2001 -K Perrero www.living-foods.com
(6) Human Anatomy and Phyisology – Marieb – 1999
(7) Correspondence with Dr Vetrano and family 2001
(8) “The Sunfood Diet Success Story” by David Wolfe
(9) B12 article by the Vegan Society
(10) B12 article by the Vegetarian Society
(11) 1990 “Solstice Magazine” article
http://www.care2.com/c2c/groups/disc.html?gpp=595&pst=78767
http://vegan.thisblueplanet.net/forum/index.php?topic=300.msg14912;boardseen#new