“Είμαι απόλυτα σίγουρος πως η ανθρώπινη φυλή, που αναπτύσσεται σταδιακά, θα σταματήσει σε κάποιο σημείο να τρέφεται με κρέας”.
Thoreau

“Οταν εμείς οι ίδιοι γινόμαστε οι ζωντανοί τάφοι δολοφονημένων ζώων, πως περιμένουμε ιδανικές συνθήκες στη γη;”
Shaw

Κάθε χρόνο σφάζονται στην Αμερική, με σκοπό τη διατροφή, 134 εκατομμύρια θηλαστικά και 3 δισεκατομμύρια πτηνά, αλλά οι καταναλωτές δεν έχουν συνειδητή επίγνωση της σχέσης ανάμεσα στην σφαγή και το κρέας που παρουσιάζεται στο τραπέζι. Στις τηλεοπτικές διαφημίσεις ένας κλόουν που ονομάζεται Ronald McDonald εξηγεί στα παιδιά πως τα χαμπουργκερ μεγαλώνουν “στα λιβάδια των χαμπουργκερ”. Αλλά η αλήθεια δεν είναι τόσο ευχάριστη: τα εμπορικά σφαγεία θυμίζουν κόλαση: Τα ζώα χάνουν τις αισθήσεις τους μετά από χτυπήματα σφυριού και ηλεκτροσοκ. Υστερα τα κρεμάνε με το κεφάλι προς τα κάτω και τα οδηγούν στο σφαγείο σε μια μηχανική φάλλαγγα. Εκεί θα τα αφήσουν στη γη και θα τα κόψουν σε κομμάτια, πολλές φορές ενώ ακόμη είναι ζωντανά. Ο τεννίστας Peter Burwash περιέγραψε τις αντιδράσεις του όταν επισκέφτηκε ένα σφαγείο, στο βιβλίο του A Vegeterian Primer. “Δεν είμαι φτιαγμένος από ζάχαρη: έπαιζα χοκεϋ μέχρι που κατάπινα μερικά δόντια και είμαι ιδιαίτερα επιθετικός στο γήπεδο του τέννις… Μα εκείνη η εμπειρία του σφαγείου κατάφερε πραγματικά να με αναστατώσει. Οταν βγήκα από εκείνο το μέρος ήξερα πως στο μέλλον δεν θα έκανα κακό σε κάποιο ζώο. Γνώριζα τα ψυχολογικά, οικονομικά και οικολογικά κίνητρα των χορτοφάγων, αλλά αυτή η άμεση απόδειξη της σκληρότητας του ανθρώπου απέναντι στα ζώα έγινε η βάση της προσχώρησής μου στην χορτοφαγία.”

Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη

Από την αρχαιότητα σημαντικές προσωπικότητες αισθάνθηκαν την ανάγκη να ακολουθήσουν τη χορτοφαγική διατροφή ωθούμενοι από ηθικά κίνητρα. Ο Πυθαγόρας, διάσημος μαθηματικός και φιλόσοφος, δήλωσε: “Φίλοι μου, αποφεύγετε να γεμίζετε το σώμα σας με βρώμικες τροφές. Υπάρχουν εκτάσεις σιταριού, τόσα πολλά μήλα που τσακίζουν τα κλαδιά των δέντρων, σταφύλια που γεμίζουν τους αμπελώνες, γευστικά χόρτα και λαχανικά για μαγείρεμα. Υπάρχει το γάλα και το μέλι με το άρωμα του θυμαριού. Η γη προσφέρει μια μεγάλη ποσότητα πλούτου, καθαρά στοιχεία που δεν προξενούν το χύσιμο του αίματος, ούτε τον θάνατο. Μόνο τα ζώα ικανοποιούν την πείνα τους με το κρέας, και όχι όλα: πράγματι τα άλογα, τα βόδια και τα πρόβατα βρίσκουν τροφή στη γη.” Ο βιογράφος Διογένης περιγράφει πως ο Πυθαγόρας έτρωγε ψωμί με μέλι το πρωΐ και ωμά λαχανικά το βράδυ, και πως πλήρωνε τους ψαράδες για να πετάξουν στη θάλασσα τα ψάρια που μόλις είχαν πιάσει.
Σε ένα δοκίμιο με τίτλο, “Σχετικά με την κρεατοφαγία”, ο Λατίνος συγγραφέας Πλούταρχος γράφει: “αναρωτιέστε γιατί ο Πυθαγόρας δεν έτρωγε κρέας; Εγώ προσωπικά αναρωτιέμαι για ποιο λόγο και με τι καρδιά, ο πρώτος άνθρωπος πλησίασε το στόμα του στο πηγμένο αίμα και τα χείλια του σε ένα νεκρό πλάσμα. Πως έβαλε στο τραπέζι του πτώματα ζώων και ονόμασε φαγητό και τροφή τα πλάσματα που λίγο πριν μούγγριζαν και βέλαζαν, κινούνταν γεμάτα ζωή. Πως δέχτηκε την θέα της σφαγής, τον κομμένο λαιμό, το γδαρμένο δέρμα, τις σπασμένες αρθρώσεις. Σκεφτείτε την άσχημη μυρωδιά… Πως έγινε να μην ανατριχιάσει όταν ήρθε σε επαφή με τα κομμάτια άλλων όντων και ρούφηξε το ζουμί και τον ορό από τις πληγές τους…! Ο άνθρωπος δεν τρέφεται με λιοντάρια και λύκους για να επιζήσει…, αντίθετα, σκοτώνει πλάσματα ακίνδυνα, εξημερωμένα, που δεν έχουν κεντριά και μυτερά δόντια. Για ένα κομμάτι κρέας, ο άνθρωπος τους αφαιρεί τον ήλιο, το φως, την διάρκεια της ζωής που δικαιούνται όταν γεννιούνται.”
Ο Πλούταρχος προκαλεί τους σαρκοφάγους: “Αν πιστεύετε πως η φύση σας προορίζει για τέτοιου είδους διατροφή, γιατί δεν σκοτώνετε μόνοι σας αυτό που θέλετε να φάτε; Αλλά κάντε το με τις δικές σας δυνάμεις, χωρίς ρόπαλο, χωρίς σφυριά ή άλλα όπλα.”

Από τον Βίντσι, τον Ρουσσώ, τον Φράνκλιν…

Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, μεγάλος ζωγράφος, γλύπτης και πρωτοπόρος της Αναγέννησης, συνοψίζει τις ηθικές αρχές της χορτοφαγίας. Γράφει: “Αυτός που δεν σέβεται τη ζωή, δεν αξίζει να ζει.” Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι θεωρούσε τάφους τα σώματα των κρεατοφάγων, νεκροταφεία των ζώων που τρώνε. Στα έργα του, στα οποία είναι εμφανής η αγάπη του για κάθε ζωντανή οντότητα, αναφέρει: “Πολλά μικρά ζώων θα μεταφερθούν, θα κομματιαστούν και θα σφαχτούν με τρόπο βάρβαρο.”
Ο Γάλλος φιλόσοφος Ζαν Ζακ Ρουσσώ υποστήριζε την φυσική κατάσταση των πραγμάτων. Παρατήρησε πως γενικά τα σαρκοφάγα ζώα είναι πιο βίαια και σκληρά από τα φυτοφάγα, και συμπέρανε πως η χορτοφαγική διατροφή ταιριάζει στους λιγότερο επιθετικούς ανθρώπους. Συμβούλευσε να μην δίνεται η άδεια στους σφαγείς να παίρνουν μέρος στα δικαστήρια ως μάρτυρες ή ως ένορκοι.
Στο έργο του, Τhe Wealth of Nations, ο οικονομολόγος Adam Smith, ένας άλλος υποστηρικτής της χορτοφαγίας γράφει: “Aναρωτιόμαστε σε πιο μέρος του κόσμου, το κρέας είναι απαραίτητο για την επιβίωση… Αλλά τα δημητριακά και τα χορταρικά, το γάλα, το τυρί το βούτυρο και το λάδι (όπου δεν υπάρχει βούτυρο) προσφέρουν την πιο πλήρη και ενεργητική διατροφή, επειδή δεν υπάρχει ένα μέρος όπου ο άνθρωπος είναι αναγκασμένος να ζήσει με κρέας”. Τέτοιου είδους παρατηρήσεις ώθησαν τον Βενιαμίν Φράνκλιν να γίνει χορτοφάγος σε ηλικία δεκάξι χρόνων, όταν αντιλήφθηκε πως η χορτοφαγία του εξασφαλίζει μεγαλύτερη διανοητική καθαρότητα και ευκολία στην μάθηση. Στην αυτοβιογραφία του, χαρακτηρίζει την κατανάλωση του κρέατος “αδικαιολόγητο έγκλημα”.
Kαι ο ποιητής Σέλλεϋ όταν έγινε χορτοφάγος έγραψε στο δοκίμιό του, A Vindication of Natural Diet: “Πρέπει να επιβάλλουμε μια αποφασιστική δοκιμή στους κρεατοφάγους: να κόψουν με τα δόντια, όπως λέει ο Πλούταρχος, το κρέας ενός ζωντανού αρνιού, να βυθίσουν το κεφάλι τους στα ζωτικά του όργανα, να πιούν αίμα… Αν καταφέρουν να ξεπεράσουν μια τέτοια δοκιμή τότε θα είναι σωστή η θεωρία τους.” Ο Σέλλεϋ προσχώρησε στην χορτοφαγία όταν ακόμη ήταν σπουδαστής στην Οξφόρδη, σχεδόν αμέσως μετά τον γάμο του με την Χάρριετ, που έγραφε σε μια φίλη της “…σταματήσαμε να τρώμε κρέας και ακολουθούμε τα διδάγματα του Πυθαγόρα.” Στο ποίημά του, Queen Mab, ο Σέλλεϋ περιγράφει έναν ιδεώδη κόσμο όπου οι άνθρωποι δεν σκοτώνουν ζώα για την τροφή τους.
“…τώρα
Ο άνθρωπος δεν σκοτώνει το αρνί που τον κοιτά στα μάτια,
Δεν καταβροχθίζει σφαγμένα ζώα
Που, από εκδίκηση για την παράβαση των φυσικών νόμων,
Εχυναν στο σώμα του σαπισμένα υγρά,
Ολα τα βλαβερά πάθη, τις ματαιόδοξες σκέψεις,
Το μίσος και την απογοήτευση, την αποστροφή,
Το σπέρμα της δυστυχίας, του θανάτου, της αρρώστιας και του εγκλήματος.”
Ο Ρώσος συγγραφέας Λέων Τολστόι έγινε χορτοφάγος το 1885. Εγκατέλειψε το κυνήγι και προσχώρησε στην ειρηνική χορτοφαγία που καταδίκαζε το σκότωμα οποιουδήποτε ζώου, ακόμη και ενός μηρμυγκιού. Κατάλαβε πως η αύξηση της βίας θα οδηγούσε την ανθρώπινη κοινωνία σε έναν αναπόφευκτο πόλεμο. Στο δοκίμιο, The first step, ο Τολστόι λέει πως η κρεατοφαγία “είναι απλά ανήθικη, επειδή συνεπάγεται μια πράξη που αντιτίθεται στα συναισθήματα της ηθικής, την πράξη του σκοτώματος. Οταν ένας σκοτώνει” συνεχίζει, “εξοντώνει μέσα του τις υψηλότερες πνευματικές ικανότητες —την αγάπη και την συμπάθεια για τις άλλες ζωντανές οντότητες— και όταν καταπατά τα συναισθήματά του, γίνεται σκληρός.”
Ο συνθέτης Ρίτσαρντ Βάγκνερ πίστευε πως η ζωή είναι ιερή και θεωρούσε την χορτοφαγία φυσική τροφή που απομακρύνει τον άνθρωπο από την σκληρότητα και τον βοηθά να πλησιάσει “τον χαμένο παράδεισο”.
Ο Χενρυ Ντεϊβιντ Θορώ, ήταν χορτοφάγος κατά περιόδους. Εγραψε στο καλύτερο έργο του, Walden: “Είναι ντροπή που ο άνθρωπος είναι σαρκοφάγος. Είναι αλήθεια: ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει και ζει σκοτώνοντας τα ζώα, αλλά αυτός είναι ένας άθλιος τρόπος ζωής, όπως γνωρίζουν αυτοί που ξέρουν να παγιδεύουν λαγούς και να σκοτώνουν αρνιά. Κι αυτός που διδάσκει τον άνθρωπο να ακολουθεί μια διατροφή υγιεινή και μη-βίαιη θεωρείται ευεργέτης της ανθρωπότητας. Εγώ προσωπικά, δεν έχω αμφιβολία πως η εγκατάλειψη της σαρκοφαγίας είναι μέρος του ανθρώπινου πολιτισμού, όπως άγριες φυλές έπαψαν τον καννιβαλισμό όταν ήρθαν σε επαφή με πιο πολιτισμένους πληθυσμούς.

Ο εικοστός αιώνας

Είναι περιττό να θυμήσουμε πως ο μεγαλύτερος απόστολος της μη-βίας του εικοστού αιώνα, ο Μαχάτμα Γκάνντι, ήταν χορτοφάγος. Επειδή οι γονείς του ακολουθούσαν τους κανονισμούς της Ινδουϊστικής θρησκείας, δεν έφαγε ποτέ κρέας, ψάρια ή αυγά, αλλά κάτω από την Βρετανική κυριαρχία, όταν εγκαταλείφθηκαν οι αρχαίοι κανονισμοί της ινδικής παράδοσης για χάρη των δυτικών συνηθειών —συμπεριλαμβανομένων αυτών της διατροφής— ο Γκάνντι πείσθηκε από τους συμμαθητές του στο σχολείο να φάει κρέας “γιατί έτσι θα αυξάνονταν η δύναμη και η αποφασιστικότητά του”. Αλλά αργότερα επέστρεψε στη χορτοφαγία και έγραψε: Είναι ανάγκη να διορθώσουμε την λανθασμένη αντίληψη πως η χορτοφαγική διατροφή μας κάνει αδύναμους, παθητικούς και αναποφάσιστους. Προσωπικά πιστεύω πως το κρέας δεν είναι απαραίτητο για κανένα λόγο.” Εγραψε πέντε βιβλία που αφορούν τη χορτοφαγία, έτρωγε βλαστούς σιταριού, αμύγδαλα, χορταρικά, λεμόνια και μέλι. Ιδρυσε την αγροτική κοινότητα Τολστόι, που βασιζόταν στις αρχές της χορτοφαγίας. Στο βιβλίο του, “Ηθικές Αρχές της Χορτοφαγίας”, έγραψε: “Είμαι πεποισμένος πως το κρέας δεν είναι κατάλληλη τροφή για το είδος μας. Αν είμαστε ανώτερο είδος, κάνουμε σφάλμα να αντιγράφουμε το κατώτερο είδος των ζώων”. Ο Γκάνντι πίστευε πως οι ηθικοί λόγοι είναι πολύ σημαντικότεροι από τους λόγους υγιεινής. Εγραψε: “Αισθάνομαι πως η πνευματική μας πρόοδος θα γίνει αιτία να σταματήσουμε να σκοτώνουμε ζώα για να ικανοποιήσουμε τις σωματικές μας επιθυμίες.”
Ο θεατρικός συγγραφέας Τζώρτζ Μπέρναρντ Σω υιοθέτησε τη χορτοφαγία όταν ήταν εικοσιπέντε χρονών, και όπως έγραψε στην αυτοβιογραφία του πείσθηκε από τον Σέλλευ. Οι γιατροί έλεγαν πως αυτή η διατροφή θα τον σκότωνε. Οταν μετά από πολλά χρόνια κάποιος τον ρώτησε γιατί δεν επέστρεψε σε κείνους τους γιατρούς απάντησε: “Θα ήθελα να το κάνω, αλλά έχουν όλοι πεθάνει”. Τον ρωτούσαν ακόμη πως φαινόταν τόσο νέος παρόλη την ηλικία του. “Δεν είναι ακριβώς έτσι” απάντησε ο Σω. “Φαίνομαι όσο είμαι αλλά οι άλλοι φαίνονται περισσότερο γερασμένοι. Αλλά τι περιμένετε από ανθρώπους που τρέφονται με πτώματα;” Για την σχέση της κρεατοφαγίας και της επιθετικότητας του ανθρώπου ο Σω έγραψε:
“Τις Κυριακές προσευχόμαστε να μας φωτίσει ο Κύριος
Να οδηγήσει να βήματά μας στο σωστό μονοπάτι.
Είμαστε κουρασμένοι από τους πολέμους, δε θέλουμε να πολεμήσουμε,
Αλλά χορταίνουμε με θάνατο.”
Ο Χ.Τζ.Ουέλλς αναφέρθηκε στη χορτοφαγία στο βιβλίο του “Μια Μοντέρνα Ουτοπία”, ένα βιβλίο για τον μελλοντικό κόσμο. “Στην Ουτοπία δεν υπάρχει κρέας. Υπήρχε κάποτε, αλλά τώρα δεν μπορούμε ούτε να σκεφτούμε τα σφαγεία. Εχουμε προοδεύσει πνευματικά και ούτε ένας επιθυμεί να κόψει κομμάτια ένα νεκρό βόδι ή ένα γουρούνι… Θυμάμαι την χαρά της εφηβείας μου όταν κλείσανε τα τελευταία σφαγεία.”
Ο κάτοχος του Νομπελ λογοτεχνίας Ισαάκ Μπάσεβις Σίνγκερ έγινε χορτοφάγος το 1962 σε ηλικία πενηνταοχτώ χρόνων. “Σίγουρα” είπε, “λυπάμαι που δεν το έκανα νωρίτερα, αλλά καλύτερα αργά παρά ποτέ.” Η χορτοφαγία δεν ερχόταν σε αντίθεση με την Εβραϊκή του θρησκεία. “Είμαστε όλοι πλάσματα του Θεού” είπε, “και δεν έχει νόημα να Του ζητάμε μεγαλοψυχία και δικαιοσύνη κι ύστερα να τρεφόμαστε με ζώα που τεμαχίστηκαν με τη δική μας θέληση.” Κι αυτός επίσης έδωσε μεγαλύτερη έμφαση στους ηθικούς λόγους και όχι τόσο στους λόγους υγιεινής. “Ακόμη κι αν αποδειχθεί πως το κρέας είναι τροφή θρεπτικότερη, εγώ δεν θα το έτρωγα”.
Ο Σίνγκερ δεν ανεχόταν τις ψευτο-διανοουμενίστικες δικαιολογίες: “Μερικοί φιλόσοφοι και αρχηγοί θρησκειών πείθουν τους μαθητές τους πως τα ζώα δεν είναι παρά μηχανές χωρίς ψυχή και χωρίς συναισθήματα, αλλά όποιος έχει δει ένα ζώο, ένα σκυλί ή ένα πουλί, ή ακόμη ένα ποντίκι, ξέρει πως αυτό είναι ένα ψέμα για να δικαιολογηθεί η σκληρότητα.”

Χορτοφαγία και θρησκεία

Σχεδόν όλες οι θρησκείες διδάσκουν πως πρέπει να απέχουμε από το κρέας, αρχίζωντας από τους Αιγύπτιους μοναχούς που με τη χορτοφαγική δίαιτα ακολουθούσαν με μεγαλύτερη ευκολία τον όρκο της αγαμίας. Δεν δέχονταν ούτε τα αυγά που αποκαλούσαν “υγρό κρέας”.
Η Παλαιά Διαθήκη, η βάση του Ιουδαϊσμού, κάνει κάποιους υπαινιγμούς για τη κατανάλωση του κρέατος. Ωστόσο, αναφέρει καθαρά πως η χορτοφαγία είναι καλύτερη. Στη Γένεση (1.29) ο Θεός λέει: “Κοίτα, σου δίνω κάθε χόρτο μέσα στο σπέρμα του, πάνω στη γη, και κάθε δέντρο που δίνει καρπούς: αυτή θα είναι η τροφή σου.” Στην αρχή της δημιουργίας, όπως περιγράφεται στην Βίβλο, φαίνεται πως ούτε τα ζώα τρέφονταν με κρέας. Στην Γένεση (1.30) ο Θεός λέει: “Και σε κάθε ζώο στη γη, σε κάθε πουλί στον ουρανό, σε κάθε ζώο που σέρνεται στη γη, οπουδήποτε υπάρχει μια μορφή ζωής, σε όλους, Εγώ έδωσα διάφορα χορταρικά για να τραφούν.” Η Γένεση ( 9.4) αρνείται άμεσα το κρέας: “Να μην φας κρέας με τη ζωή μέσα του, με το αίμα του… Γιατί θα ζητήσω το αίμα της δικής σου ζωής.”
Τα τελευταία βιβλία της Βίβλου μας πληροφορούν πως οι προφήτες κατακρίνουν τη χρήση του κρέατος. Ο Ησαΐας (1.5) αναφέρει: “Λέει ο Κύριος: Προσφέρατε σε θυσία τόσα πρόβατα και βοοειδή, μα δεν Μου δίνει ευχαρίστηση το αίμα των δαμαλιών, των προβάτων και των κατσικιών. Οταν εσείς σηκώνετε τα χέρια, Εγώ πέρνω τα μάτια από πάνω σας και όταν προσεύχεστε δεν σας ακούω, γιατί τα χέρια σας είναι γεμάτα αίματα.”
Σύμφωνα με τον Ησαΐα (66.3) είναι ιδιαίτερα σοβαρό παράπτωμα το σκότωμα των αγελάδων: “Οποιος σκοτώσει μια αγελάδα αμαρτάνει σα να έχει σκοτώσει έναν άνθρωπο.”
Η Βίβλος περιγράφει την ιστορία του Δανιήλ που, όταν φυλακίστηκε στην Βαβυλωνία, αρνήθηκε να φάει το κρέας που του πρόσφεραν οι φρουροί και προτίμησε τα χόρτα.
Πολλοί Χριστιανοί εξαπατούνται από τα αποσπάσματα της Νέας Διαθήκης, τα οποία λένε πως ο Χριστός έτρωγε κρέας. Μα προσεκτικές μελέτες πάνω στα αρχαία ελληνικά κείμενα δείχνουν πως οι σχετικές λέξεις είναι “τροφή”, ή “βρώση” που σημαίνει τροφή. Για παράδειγμα, στο Ευαγγέλιο του Αγίου Λουκά (8.55) ο Χριστός ανέστησε μια γυναίκα και “έδωσε την εντολή να τραφεί με κρέας”. Αλλά η πραγματική μετάφραση από τα αρχαία ελληνικά είναι: “έδωσε την εντολή να φάει”. Δηλαδή, ο Ιησούς είπε στην πραγματικότητα “δώστε της φαγητό”. Η ελληνική λέξη κρέας δεν έχει συνδεθεί ποτέ με τον Χριστό. Επομένως ούτε στην Νέα Διαθήκη αναφέρεται πως ο Χριστός έτρωγε κρέας. Αυτό συμφωνεί με την διάσημη προφητεία του Ησαΐα για την εμφάνιση του Ιησού: “Μια παρθένος θα συλλάβει και θα γεννήσει έναν γιο, και το όνομά του θα είναι Εμμανουελ. Βούτυρο και μέλι θα είναι η τροφή του, γιατί αυτός θα γνωρίζει να αρνείται το κακό και να διαλέγει το δίκαιο.”
Ενας πατέρας της Εκκλησίας, παραθέτει το παράδειγμα του απόστολου Ματθαίου που “τρεφόταν μόνο με σπόρους, καρύδια και χορταρικά, χωρίς κρέας”. Ο Αγιος Γερόλυμος, ένας άλλος πατέρας της αρχαίας Εκκλησίας, που εξουσιοδότησε την Λατινική έκδοση της Βίβλου που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα, έγραψε: “Η προετοιμασία των λαχανικών, των φρούτων, και των οσπρίων είναι εύκολη και οικονομική”. Πρότεινε αυτή τη δίαιτα σε όποιον ήθελε να γίνει άγιος. Ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος θεωρούσε αφύσικη και σκληρή την κατανάλωση του κρέατος από το μέρος των Χριστιανών: “Συμπεριφερόμαστε όπως οι λύκοι, όπως οι τίγρεις… κι ακόμη χειρότερα, γιατί η φύση κανόνισε για τα ζώα να τρέφονται με αυτόν τον τρόπο, μα εμείς που, με την χάρη Του, έχουμε την ικανότητα του λόγου και την αίσθηση της δικαιοσύνης, γίναμε χειρότεροι από άγρια θηρία.” Ο Αγιος Βενεδικτίνος, ιδρυτής την τάξης των Βενεδικτίνων, δίνει στους μοναχούς του μια εξαιρετικά αυστηρή χορτοφαγική διατροφή. Οι τραππιστές μοναχοί επίσης δεν έτρωγαν κρέας και αυγά, από τότε που ιδρύθηκε το τάγμα τους, τον δέκατο έβδομο αιώνα, μέχρι τη Δεύτερη Συνθήκη του Βατικανού στην οποία αποφασίστηκε να παύσει αυτή η απαγόρευση. Ακόμη και σήμερα όμως, πολλοί ταππιστές μοναχοί τηρούν τους αρχικούς κανονισμούς. Δημιουργεί κατάπληξη, όμως, το γεγονός πως διατηρούνται σφαγεία σε πολλά μοναστήρια ταππιστών για εμπορικούς λόγους.
Επίσης, η Εκκλησία των Αντβεντιστών επιβάλει την χορτοφαγική διατροφή στα μέλη της. Λίγοι το γνωρίζουν αλλά η μεγάλη αμερικανική βιομηχανία Κελλονγκ, δημιουργήθηκε από τον Δρ. Τζων Χ. Κελλονγκ κάτω από την φροντίδα αυτής της εκκλησίας που ήθελε ένα χορτοφαγικό πρωϊνό. Σκέφτηκε τις νιφάδες σιταριού που αργότερα διένειμε σε όλη τη χώρα. Με το πέρασμα του χρόνου, απομάκρυνε την Εκκλησία από την εταιρία και δημιούργησε τη βιομηχανία που ακόμη και σήμερα φέρει το όνομά του.
Ο μεγαλύτερος αριθμός των χορτοφάγων βρίσκεται στην Ινδία, την πατρίδα του Βουδισμού και του Ινδουϊσμού. Ο Βουδισμός γεννήθηκε σαν αντίδραση στην τεράστια σφαγή των ζώων που γίνονταν κάτω από τη δικαιολογία των θρησκευτικών θυσιών. Ο Βούδας έδωσε τέλος σ’ αυτές τις τελετές, κηρύσσωντας την αχίμσα, τη μη-βία.

Η Ινδική φιλοσοφία και η αρχή της μη-βίας

Οι αρχαίες γραφές της Ινδίας, οι Βεντα, που υπήρχαν πριν από τον Βουδισμό, τονίζουν τη μη-βία ως βασική αρχή της χορτοφαγίας. Η Μάνου-σαμχίιτα, ο αρχαίος νομικός κώδικας των Ινδών, δηλώνει: “Για να αποκτήσουμε το κρέας είναι απαραίτητο να σκοτώνουμε ζωντανές υπάρξεις κι αυτό μας εμποδίζει να κερδίσουμε τη μακαριότητα των ουρανών. Αποφύγετε, λοιπόν, να τρώτε κρέας.” Σε ένα άλλο σημείο η Μάνου-σαμχίιτα λέει: “Η αποκρουστική προέλευση του κρέατος, η σκληρότητα με την οποία αλυσοδέθηκαν και σκοτώθηκαν άλλα πλάσματα, πρέπει να μας οδηγεί στην αποχή από το κρέας.”
Τα τελευταία χρόνια, η κίνηση Χάρε Κρίσνα έκανε γνωστές στον κόσμο αυτές τις ηθικές αρχές. Ο Σρίλα Πραμπουπάντα, ο πνευματικός δάσκαλος (ατσάρια) της Κίνησης, δήλωσε: “Η Μάνου-σαμχίιτα θεσπίζει την αρχή πως μια ζωή κοστίζει μια ζωή, πράγμα που παρατηρείται σε όλον τον κόσμο. Ετσι, υπάρχουν νόμοι που ορίζουν πως αμαρταίνει όποιος σκοτώνει έστω και ένα μυρμήγκι: επειδή εμείς δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε, δεν έχουμε το δικαίωμα να αφαιρέσουμε τη ζωή μιας ζωντανής οντότητας. Οι ανθρώπινοι νόμοι κάνουν διακρίσεις ανάμεσα στο σκότωμα των ανθρώπων και σε κείνο των ζώων, γι’αυτό δεν είναι σωστοί. Σύμφωνα με τον θεϊκό νόμο, όποιος σκοτώνει ένα ζώο διαπράττει τόσο σοβαρή αμαρτία όσο αυτός που σκοτώνει έναν άνθρωπο. Αλλά οι άνθρωποι ακολουθούν τους νόμους που τους διευκολύνουν. Μια από την Δέκα Εντολές είναι: “Ου φονεύσεις”. Αυτός ο νόμος είναι τέλειος, αλλά ο άνθρωπος τoν ερμηνεύει με λανθασμένο τρόπο, όταν σκέφτεται, “δεν θα σκοτώσω άνθρωπο, αλλά θα σκοτώσω τα ζώα.” Μ’αυτόν τον τρόπο περιπλανιέται ο κόσμος και προκαλεί πόνο στον εαυτό του και στους άλλους.”
Επιστρέφωντας στην βεδική άποψη της “ενότητας όλης της δημιουργίας”, ο Ο Σρίλα Πραμπουπάντα συμπεραίνει: “Είμαστε όλοι πλάσματα του Θεού. Οποιοδήποτε σώμα κι αν έχουμε, οποιοδήποτε ένδυμα κι αν φοράμε. Ο Θεός είναι ο Υπέρτατος Πατέρας μας. Ο πατέρας μπορεί να έχει πολλά παιδιά, αλλά όταν ένα από τα παιδιά του πει, “ο αδελφός μου δεν είναι πολύ έξυπνος, άσε με να τον σκοτώσω…”
Νομίζετε πως ο πατέρας θα συμφωνήσει; Με τον ίδιο τρόπο, αφού ο Θεός είναι ο υπέρτατος Πατέρας μας, πως να μας επιτρέψει να σκοτώσουμε τα ζώα, που είναι επίσης παιδιά Του;”